O αφρικάνικος ρυθμός που μας ενώνει

H πρώτη φορά που άκουσα αφρικάνικα κρουστά, ήταν το καλοκαίρι του 2010 στο Six Dogs στην Αθήνα. Δε θα ξεχάσω ποτέ τα συναισθήματα που μου γέννησε το Τζέμπε εκείνη τη νύχτα… Ο ήχος του Τζέμπε είναι βαθύς, μεθυστικός, παραπέμπει στους χτύπους της καρδιάς και χτίζει μια εκρηκτική ατμόσφαιρα με γήινους ρυθμούς, που ενεργοποιεί όλο το σώμα. Νιώθω ότι το Τζέμπε μπορεί να ξεκλειδώνει τις μυστικές μας πλευρές…

Εκείνη τη νύχτα γνώρισα πολύ σπουδαίους ανθρώπους και φυσικά το μουσικοπαιδαγωγό Γιώργο Φασόλη!

Ο Γιώργος είναι ένας πολύ ιδιαίτερος άνθρωπος, δημιουργικός, δραστήριος και με ανοιχτούς ορίζοντες που σε εμπνέει! Είναι ένας σπουδαίος εκπαιδευτικός που αποκαλύπτει κρυμμένους θησαυρούς και μαγεία στους μαθητές του. Η ομάδα του, Κabeiria Percussion είναι πολύ δεμένη και έχει θετική ενέργεια!

Έχω ζήσει πολύ έντονες στιγμές στη φύση σε φεστιβάλ που διοργάνωσε ο Γιώργος και παραστάσεις  της σχολής στο Γέναλθον, το Quilombo, το Μetapolis, το Ghost House, το T.A.F, το Playground και άλλους καλλιτεχνικούς πολυχώρους.

Πρόσφατα κάναμε μια Skype συνάντηση και μοιράστηκε μαζί μου ιστορίες απ’ το μουσικό του ταξίδι, την αγάπη του για τα αφρικάνικα κρουστά, που έχουν θεραπευτικές ιδιότητες και βοηθάνε πολύ στην έκφραση στην επικοινωνία και το δέσιμο μιας ομάδας.

Γειά σου Γιώργο! Πώς ξεκίνησε η επαφή σου με τη μουσική?

Είχα μεγάλη αγάπη για τα κρουστά απ’ το σχολείο. Θυμάμαι στο γυμνάσιο έπαιρνα τα ταπεράκια της μητέρας μου, τα στερέωνα στα συρτάρια του γραφείου μου, σαν ντραμς σετ και έπαιζα. Είχα ένα φίλο μου στη γειτονιά, που φτιάχναμε πειραματική μουσική με ταπεράκια, τασάκια, μεταλλικά αντικείμενα, ποτήρια και την ηχογραφούσαμε. Κάποια στιγμή στο λύκειο έμαθα ότι ο δήμος στο Κερατσίνι που μεγάλωσα, είχε μαθήματα ντράμς και έτσι ξεκίνησα εκεί. Δυστυχώς μετά από ένα εξάμηνο σταματήσαμε, γιατί ενοχλούσαμε τη βιβλιοθήκη του πολιτιστικού κέντρου, που ήτανε στον κάτω όροφο. Αυτό βέβαια ήταν αρκετό για να μου ενισχύσει το μικρόβιο που είχα, γιατί άλλο να παίζεις τα τάπερ και άλλο να παίζεις τύμπανα κανονικά!

Στο λύκειο είχαμε και μια μεταχειρισμένη κιθάρα, που είχε πάρει ο αδερφός μου από κάποιον πλανόδιο πολύ φτηνά και γρατζουνάγαμε μόνοι μας. Tότε ο αδερφός μου έπαιζε σ’ ένα συγκρότημα με τους φίλους του και καμιά φορά πήγαινα και εγώ σ’ ένα χώρο που νοικιάζανε στο Φάληρο, τους άκουγα και έπαιζα ντραμς. Αυτή ήταν η πρώτη επαφή μου με τη μουσική στα σχολικά χρόνια…

Όταν πέρασα στο πολυτεχνείο στα Χανιά, γνώρισα πολλούς μουσικούς. Μουσικοί κυρίως ξένοι ταξιδιώτες, παίζανε σε μπαράκια ζωντανή μουσική. Θυμάμαι ένα τζαζ μπάρ ‘’Το φαγκότο’’, που μ’ άρεσε πολύ και ένα άλλο μαγαζί που είχε βραδιές με Dj που βάζαν πολλές μουσικές με κρουστά.

Τότε ήμουν φοιτητής και δεν είχα οικονομική άνεση, και έτσι όσα λάιβ είχαν είσοδο καθόμουνα απ’ έξω και άκουγα μουσική όλο το βράδυ. Είχα γνωρίσει κι έναν μουσικό, που έπαιζε στο δρόμο κάθε βράδυ, και κάναμε παρέα. Μου έδειχνε λίγο κιθάρα και έτσι έπαιζα μόνος μου για ένα χρόνο.

Την επόμενη χρονιά ξαναέδωσα εξετάσεις και πέρασα γεωπονική Αθήνας και οι γονείς μου μου πήραν δώρο ένα φλάουτο. Ξεκίνησα λοιπόν φλάουτο με ένα δάσκαλο στο Παγκράτι και σιγά σιγά και κλασσική κιθάρα παράλληλα στο ωδείο. Κάποια στιγμή ξεκίνησα και πιάνο, αλλά αποφάσισα ότι ήθελα να εξελίξω την κιθάρα.

Πότε και γιατί αποφάσισες να ασχοληθείς με τα  αφρικάνικα κρουστά ?

Στην Ελλάδα εκείνη την εποχή όλοι μαθαίνανε κιθάρα και πιάνο, και μου λέγε η δασκάλα μου, ότι δεν πρόκειται να ζήσω με την κιθάρα, όποτε μου πρότεινε να κάνω σπουδές στα μουσικό παιδαγωγικά. Κάποια στιγμή  που είδα ότι τα οικονομικά είναι πολύ δύσκολα το 1992 ξεκίνησα στη σχολή μουσικοπαιδαγωγικών το «Σύστημα Orff», που είναι μία μέθοδος προσέγγισης του λόγου, της μουσικής και της κίνησης. Εκεί είχαμε πολλά υποχρεωτικά μαθήματα κρουστών: κλασσικά  μοντέρνα και παραδοσιακά κρουστά. Και έτσι πήρα το μικρόβιο πια για τα κρουστά!

Όταν τελείωσα τη σχολή αυτή που ήταν 2 χρόνια, πήγα και βρήκα το δάσκαλο που είχαμε στα παραδοσιακά κρουστά, το Μιχάλη τον Κλαπάκη, που είχε μια σχολή δικιά του και ξεκίνησα μαζί του παραδοσιακά  κρουστά.

Για πρώτη φορά άκουσα αφρικάνικα κρουστά το 1995 σ’ ένα σεμινάριο μουσικοκινητικής αγωγής στο Σάλζμπουργκ, όπου δυο αυστριακοί παίζανε τζέμπε σ’ ένα πάρτι και μου άρεσε πάρα πολύ! Το καλοκαίρι του 1998 πήγα σ’ ένα πολυπολιτισμικό φεστιβάλ στην Ύδρα, όπου ένας αφρικανικός θίασος με μαριονέτες, έκανε μια παράσταση με τζέμπε. Μου άρεσε τόσο πολύ που ζήτησα σ’ ένα μουσικό μετά την παράσταση, να μου δείξει να παίζω. Θυμάμαι μου έκανε ένα μάθημα στο λοφάκι εκείνη τη νύχτα! Το ίδιο καλοκαίρι συνάντησα και το Λευτέρη το Γρηγορίου, σε μια συναυλία  αφρικάνικων κρουστών στο κάστρο της Ναυπάκτου με πανσέληνο. Έτσι ξεκίνησα το Σεπτέμβρη του 1998 μαθήματα αφρικάνικων κρουστών στα ‘Κρουστά της Τάκη’ και έκατσα για περίπου για 6 χρόνια.

Τενερίφη – Famοudοu Konate

Ποιος μουσικός – δάσκαλος σε ενέπνευσε να ξεκινήσεις τα αφρικάνικα κρουστά?

Ο Λευτέρης ο Γρηγορίου, ήταν ο δάσκαλος που με μύησε στον κόσμο των αφρικάνικων κρουστών. Ήταν ο πρώτος που έφερε το Τζέμπε στην Ελλάδα. Η μουσική του είναι  πολύ πρωτότυπη, γιατί συνδυάζει την Γκάιντα με τα αφρικάνικα κρουστά δίνοντας ένα βαλκανικό ήχο στους αφρικάνικους ρυθμούς!

Πες μας λίγα λόγια για την ιστορία του Djembe. Πώς θα περίγραφες τον ήχο του? Πιστεύεις ότι έχει μεγάλη εξάπλωση στην Ελλάδα?

Το όνομα Τζέμπε προήλθε από μια αφρικανική φράση: Anke Dje-Anke Be, που σημαίνει, να συγκεντρωθούμε όλοι μαζί εν ειρήνη. Κατάγεται από χώρες της Δυτικής Αφρικής όπως Μάλι, Γουινέα, Σενεγάλη, Μπουρκίνα Φάσο και Ακτή Ελεφαντοστού. Υπάρχει και σε άλλες περιοχές, αλλά κυρίως εκεί γεννήθηκε και εξαπλώθηκε. Στην Αφρική παίζεται σε όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις, γάμους βαφτίσια, θάνατο, όταν γεννιέται ένα παιδί, στην ενηλικίωση, στις αγροτικές δουλειές.

Είναι ένα όργανο παλιό, που έχει ένα ιδιαίτερο ήχο και σου ξυπνάει πρωτόγονα ένστικτα. Έχει ένα ήχο πολύ όμορφο, δυνατό και δυναμικό που σε ταξιδεύει.  Έχει τρείς τονικότητες, μπάσα, μεσαία και πρίμα άλλα και άλλα ηχοχρώματα που μπορείς να κάνεις, σαν εφέ ηχητικά. Νομίζω αρέσει πολύ στους ανθρώπους, γιατί έχει πλούσιο μπάσο και δυνατά πρίμα. Αυτός ο ήχος αγγίζει κάποιες χορδές μέσα μας. Οι ρυθμοί είναι πολύ χορευτικοί-γκρούβι, συνοδεύονται πάντα με χορό ή τραγούδι και συχνά μπορούν να οδηγήσουν σε έκσταση.

Έχει γίνει γνωστό σε όλο τον κόσμο! Είναι λιγότερο γνωστό στην Ελλάδα σε σχέση με την Ιταλία. Δεν ξέρω πώς έχει εξαπλωθεί εκεί τόσο πολύ η Αφρικανή κουλτούρα και ειδικά ο χορός. Έχουν πάρα πολλούς Αφρικανούς δασκάλους μάστερ, σε όλες τις πόλεις και στα χωριά. Και στην πιο μικρή πόλη, έχουν σχολές χορού και κρουστών. Νομίζω ότι ο λόγος που δεν εξαπλώθηκε στην Ελλάδα τόσο πολύ, είναι ότι είναι ακόμα πολύ έντονη η ελληνική παράδοση και έχει κερδίσει το ενδιαφέρον της νεολαίας με τα μουσικά σχολεία. Υπάρχει μια τάση να ανακαλύψουμε τη δική μας ελληνική και παραδοσιακή μουσική και είναι πολύ δυνατό αυτό το στοιχείο.

Ποια  αφρικάνικα Workshops, festivals σου έχουν μείνει αξέχαστα?

Το  φεστιβάλ ‘’Μama Αfrica’’ στην Τοσκάνη! Είναι μια ασύλληπτη εμπειρία για μένα, δε μπορώ να το περιγράψω με λόγια, πρέπει να το ζήσει κανείς. Έχω πάει τουλάχιστον τρεις τέσσερις φορές.

Ευτυχώς έρχονται πολλοί Αφρικανοί και ευρωπαίοι δάσκαλοι για σεμινάρια και στην Ελλάδα σαν προσκεκλημένοι από διάφορες σχολές, όπως Haruna Dembele, Mare Sanogo, Davide Torti, Dino Chinopoulos.

(Από τ’ αριστερά στα δεξιά) Metapolis – Αφρικάνικο παζάρι, Εναλλακτικό φεστιβάλ – Άλιμος

(Από τ’ αριστερά στα δεξιά) Γέναθλον, Φεστιβάλ Τεχνόπολις -Γκάζι, Φεστιβάλ στο Κομμένο Άρτας.

Πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν τα ταξίδια για ένα μουσικό? Σ’ αρέσει να παίζεις στην Φύση?

Τα ταξίδια είναι πηγή έμπνευσης για ένα μουσικό! Η πρώτη μου επαφή με τους μουσικούς ήταν στην Κρήτη, που συνήθως έπαιζαν έξω, οπότε αυτό είναι η πρώτη μου εικόνα. Πάντα μ άρεσε να παίζω μουσική στη φύση!

Μια πολύ δυνατή εμπειρία ήταν ένα σεμινάριο που οργανώσαμε το 2016 στο Πήλιο με τον Dino Chinopoulos και τη Seli Kanou, που έφερε ένα από τους μεγαλύτερους Αφρικανούς μάστερ εν ζωή. Το σεμινάριο έγινε σ’ ένα χωριό του Πήλιου, σ’ ένα πολύ πυκνό δάσος σα ζούγκλα.

Φαντάζομαι τον ήχο του τζέμπε μέσα σε δάσος, με το θρόισμα των δέντρων. Πρέπει να είναι απίστευτη εμπειρία! Έχω ακούσει ότι το ξύλο του τζέμπε είναι ζωντανό, όπως λένε κάποιες παραδόσεις είναι η ψυχή του δέντρου.

Ναι. Υπάρχει μια δοξασία στην Αφρική ότι το δέντρο που θα διαλέξουνε για να φτιάξουνε ένα τζέμπε το ρωτάνε πρώτα αν τους επιτρέπει να το κόψουν, ώστε να είναι καλό και το τζέμπε που θα φτιαχτεί. Τα καλά τζέμπε έχουν μια πνευματικότητα!

Σεμινάριο – Πήλιον

Παρέλαση κρουστών δίπλα στη θάλασσα – Κόρινθος

Σκέφτεσαι να διοργανώσεις κάποιο workshop φέτος το καλοκαίρι στη Φύση? Πιστεύεις ότι τα ταξίδια βοηθάνε στο δέσιμο της ομάδας?

Φέτος θα πάρω μέρος σε ένα σεμινάριο στη Γαύδο, που λέγεται Ψυχόδραμα από 27/7 μέχρι  2/8. Είναι ψυχοθεραπεία μέσα από τις τέχνες. Θα έχει χορό, ζωγραφική, θέατρο και δημιουργική γραφή. Στα πλαίσια αυτά θα κάνω ένα εργαστήριο κρουστών για το ρυθμό.  Σ’ αυτά τα σεμινάρια μ’ αρέσει πολύ να χρησιμοποιώ φυσικά υλικά. Οι συμμετέχοντας θα χρησιμοποιούν ξύλα, πέτρες, σέικερ με άμμο, αλλά και αντικείμενα από την καθημερινή ζωή.

Σκέφτομαι επίσης να κάνω ιστιοπλοϊκό τριήμερο τέλος Αυγούστου. Μια φορά το είχα ξανακάνει και είναι φανταστική εμπειρία να παίζεις εν πλώ. Κατεβαίναμε με τα κρουστά σε πολλές παραλίες, μαγειρεύαμε μαζί, κολυμπάγαμε μαζί . Όλες αυτές οι δραστηριότητες στη φύση βοηθάνε πολύ στο δέσιμο της ομάδας!

Φτιάχνουνε τζέμπε και στην Ελλάδα ή παραγγέλνετε από Αφρική ?

Απ’ ότι ξέρω στην Ελλάδα φτιάχνουνε τζέμπε από Αθάνατο. Ο Αθάνατος είναι ένα δέντρο, που ο κορμός του είναι λεπτός, αλλά η ρίζα είναι πιο παχιά. Το φτιάχνουν από τη ρίζα, αλλά είναι κάπως μαλακό υλικό και δε μπορεί να πλησιάσει τον ήχο που έχει ένα αυθεντικό τζέμπε. Αυτό είναι κάτι που μοιάζει με τζέμπε, αλλά για μένα είναι ένα ξεχωριστό κρουστό. Θα πρότεινα σε κάποιον να παραγγείλει από Αφρική, που τα τζέμπε είναι φτιαγμένα με αφρικάνικο ξύλο.

Από τι γνωρίζω έχεις διδάξει και στα σχολεία. Γιατί πιστεύεις είναι σημαντική η διδασκαλία των κρουστών στα παιδιά?

Στο σχολείο δίδασκα φλογέρα και σε συνεννόηση με το σύλλογο γονέων, έβαλα τα κρουστά σε δραστηριότητες μετά το κανονικό πρόγραμμα λειτουργίας του σχολείου. Καμιά φορά το βάζαμε και στο κανονικό πρόγραμμα στο μάθημα της μουσικής.

Σίγουρα το κρουστό είναι πιο εύκολο για το παιδί, στην τεχνική και στη χρήση και προσφέρεται για ομαδικό μάθημα, που είναι πολύ σημαντικό στα σχολεία. Στις μικρές τάξεις, είναι ωραία τα κρουστά, βοηθάνε πιο πολύ στην έννοια της ομάδας, που είναι πολύ σημαντική στις μικρές ηλικίες. Το παιδί όταν μεγαλώνει και είναι σε μια μεγαλύτερη τάξη, δημοτικό-γυμνάσιο, εκεί μπορεί πιο εύκολα να κάνει ένα ατομικό μάθημα. Το μικρό παιδί μετά από 5-10 λεπτά θέλει να σηκωθεί να τρέξει, δε μπορεί να συγκεντρωθεί να παίζει ένα όργανο μόνο. Στο σχολείο μας ενδιαφέρει η έννοια της ομάδας, της ορχήστρας, ο συγχρονισμός και η συνεργασία!

Tα κρουστά έχουν το καλό ότι μπορείς να τα κρατάς στο χέρι, να τραγουδήσεις και να εκφραστείς πιο πολύ σωματικά, κινητικά, το οποίο πάντα εκπαιδευτικά και μουσικό παιδαγωγικά έχει πολύ ενδιαφέρον. Μπορείς να ελευθερωθεί το σώμα, να κινείσαι, να τραγουδάς, να χορεύεις, να αλλάζεις κατευθύνσεις και να παίζεις ρυθμούς ταυτόχρονα. Τα κρουστά βοηθάνε πολύ σε πολλές λειτουργίες του εγκεφάλου.

Ποια μέθοδο χρησιμοποιείς για την εκμάθηση αφρικάνικων ρυθμών? Είναι εύκολο για έναν ενήλικα που δεν έχει προηγούμενη εμπειρία από μουσική να ξεκινήσει κρουστά?

Μπορείς να ξεκινήσεις από το ρυθμικό λόγο, μετά να πας στην κίνηση και μετά να πας στο όργανο. Ή μπορείς να ξεκινήσεις από την κίνηση και η κίνηση να σε οδηγήσει στο ρυθμό. Μπορείς να ξεκινήσεις από όποιο θες, αλλά είναι σημαντικό να τα ενώσεις αυτά, σα μια εφαρμογή. Όταν μαθαίνεις μια έννοια στη μουσική, αυτή η έννοια συνήθως υπάρχει και στην κίνηση. Όταν το παιδί ακούει μια ψιλή νότα και πρέπει να κινείται ψιλά ή μια χαμηλή νότα και πρέπει να κινείται χαμηλά στο επίπεδο, συσχετίζει ασυνείδητα αυτή τη σχέση – αλληλεπίδραση και την κατανοεί καλύτερα. Όλα αυτά τα συνδυάζει ο δάσκαλος μεταξύ τους  και αποκτούν μια ολόπλευρη προσέγγιση και γνώση για το παιδί. Όταν τραγουδάς με ρυθμικές συλλαβές, ‘’ντουμ τεκ, τε-κε τε-κε’’ όλα αυτά σε βοηθάνε τα βιώσεις και να σου μείνει σαν τραγούδι ο ρυθμός και μετά να μπορείς να το παίξεις στο όργανο πιο εύκολα. Είναι και αυτό κάτι βιωματικό.

Όλοι μπορούν να μάθουν. Άλλος με πιο πολλή προσπάθεια, άλλος πιο εύκολα, μπορούνε όλοι, αρκεί να το αγαπάς και να το προσπαθείς. Αν σου αρέσει σίγουρα θα βρεις τρόπο να ασχοληθείς μ ’αυτό και να το καταφέρεις. Σίγουρα βοηθάει η ομάδα, γιατί ακόμα και κάποιος που έχει δυσκολία με το ρυθμό, ακούγοντας όλη την ομάδα, ακολουθεί πιο εύκολα.

Παρουσίαση με την παιδική ομάδα κρουστών ‘Poliphonica’ στο Μέγαρο μουσικής.

Μπορεί το  τζέμπε να βοηθήσει στην επικοινωνία μιας ομάδας? Πιστεύεις ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες?

Το τζέμπε μπορεί να βοηθήσει πολύ στη συνεργασία και το δέσιμο μιας ομάδας. Τα αφρικάνικα κρουστά είναι από τη φύση τους ομαδικά. Οι αφρικάνικοι ρυθμοί έχουν μια  πολυρυθμία, ο καθένας παίζει άλλο ρυθμό και όλοι μαζί προσπαθούνε να συγχρονιστούνε. Αυτό είναι η πρόκληση το ωραίο και το δύσκολο.

Ο ρυθμός μας βοηθάει πολύ και στην επικοινωνία. Κατά καιρούς έρχονται νέοι μαθητές και ξένοι από διάφορες χώρες, που μπορεί να μην έχουμε καν τη γλωσσική επικοινωνία και επικοινωνούσαμε μόνο με τη γλώσσα της μουσικής!

Το τζέμπε έχει θεραπευτικές ιδιότητες, γι’ αυτό ίσως πολλοί το χρησιμοποιούν σε μαθήματα γιόγκα. Οι δονήσεις αυτές, το μπάσο, χτυπάει κατευθείαν στο στήθος. To τζέμπε έχει ήχους που νομίζω δημιουργούν δονήσεις στο σώμα, και αγγίζουν κάποιες χορδές μέσα μας. Σίγουρα μπορείς να εκφράσεις πολλά με το κρουστό. Πολλοί λαοί, όπως οι σούφοι κάναν ιεροτελεστίες, στροβιλισμό, για να έρθουν επικοινωνία με το θείο μέσα απ’ τα κρουστά. Όλο αυτό είναι πολύ δυνατό!

Ο ρυθμός έχει πολλή ένταση, δημιουργεί την τάση να χορέψεις. Τα αφρικάνικα κρουστά έχουν και μια εξωστρέφεια. Βοηθάνε να αναπτύξουμε καλύτερη επικοινωνία με τους άλλους, αλλά  και βαθύτερη σχέση με τον εαυτό μας.

Πες μας για το χώρο που διδάσκεις τώρα και ποια μαθήματα κάνεις.

Ο χώρος που είμαι τώρα λέγεται Casa de Arte Kabeira και είναι ένας πολυχώρος. Στη μια αίθουσα γίνονται μαθήματα χορού και στην πιο μικρή αίθουσα διδάσκω τα αφρικάνικα κρουστά. Είμαστε τυχεροί γιατί έχει παντού παράθυρα με θέα την ακρόπολη. Η σχολή είναι πολύ κοντά στο μετρό μοναστηράκι.

Γνώρισα τη χορεύτρια και υπεύθυνη της σχολής Γιάννα Αλαμάνου, σε ένα φεστιβάλ μουσικής. Είδαμε ότι ταιριάζουμε και μπορούμε να συνεργαστούμε. Στη σχολή έχουμε  πολλούς αξιόλογους καλλιτέχνες, που διδάσκουν αφρικάνικο, σύγχρονο χορό, popping και ακροβατικά εδάφους.

Στο τμήμα κρουστών διδάσκω αφρικάνικα κρουστά τα τζέμπε και τα ντουμ-ντουμ, ελληνικά παραδοσιακά κρουστά, ανατολίτικα, αραβικά και μοντέρνα κρουστά, καχόν και πλαστικούς σωλήνες. Έχω κυρίως τμήματα ενηλικών μαθητών, αλλά και εφήβων.

Ομάδα κρουστών εφήβων στο Casa de Arte Kabeiria

Ομάδα ενηλίκων παίζουν πλαστικούς σωλήνες στο Casa de Arte Kabeiria

Η  μουσική της Δυτικής Αφρικής έχει λειτουργικό χαρακτήρα και σχετίζεται με τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής. Είναι σημαντικό κανείς να καταλάβει την κουλτούρα και την ιστορία του αφρικάνικου ρυθμού που παίζει? Θα μας πεις κάποια ιστορία?

Ναι καλό είναι να γίνεται μια αναφορά στην ιστορία του ρυθμού! Θα σου πω για ένα ρυθμό που θυμίζει μια δική μας ιστορία. Λέγεται μοριμπαγιάσα και τον παίζουν όταν εκπληρώνεται μια επιθυμία. Είναι σαν το τάμα που έχουμε εμείς. Αν εκπληρωθεί το τάμα πολλοί πιστοί πηγαίνουν μπουσουλώντας στην εκκλησία στην Τήνο. Υπάρχει λοιπόν το αντίστοιχο στην Δυτική Αφρική, όταν εκπληρωθεί μια επιθυμία σου, τότε χορεύεις καθώς παίζουν το ρυθμό μοριμπαγιάσα. Δε χορεύεις ακριβώς, αλλά φοράς ξεσκισμένα ρούχα και κυλιέσαι κάτω στο χώμα.

Πώς νιώθεις όταν τα κρουστά συνοδεύονται από αφρικάνικο χορό?

Ο αφρικάνικος χορός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τα αφρικάνικα κρουστά. Νιώθεις ότι αυτά έχουν φτιαχτεί για να είναι μαζί και ότι εκπληρώνεται ο σκοπός του. Είναι πολύ έντονη η στιγμή όταν αυτά συνυπάρχουν. Ενισχύει την σύνδεση του χορευτή με τον μουσικό. Η ενέργεια ανεβαίνει!

Φεστιβάλ Τεχνόπολις – Γκάζι

Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχεις αντιμετωπίσει στο μουσικό σου ταξίδι σαν δάσκαλος?

Κάτι που μου έχει μείνει αξέχαστο, δύσκολο αλλά και όμορφο, είναι οι ομάδες κυρίως παιδιών αλλά και εφήβων από δομές μεταναστών. Είχα δουλέψει και σε ένα διαπολιτισμικό σχολείο και σε μια πολυπολιτισμική ομάδα την Poliphonica, με παιδιά από διάφορες χώρες, που εκεί με τα κρουστά είχαμε πολύ δυνατές στιγμές!

Το πιο έντονο που θυμάμαι είναι όταν δίδασκα κρουστά σε παιδιά που είχαν κάνει φυλακή και ήταν σε διαδικασία επανένταξης. Μάλιστα κάποιες φορές είχαμε πάει σε φυλακές ενηλίκων και είχαμε κάνει δραστηριότητες με κρουστά. Εκεί είναι πολύ συγκινητική η όλη κατάσταση ανταπόκρισης των παιδιών, το πόσο πολύ τους αρέσει και το έχουν ανάγκη. Δε θέλανε να φύγουμε από τη φυλακή και όλο αυτό τους δημιουργούσε αναστάτωση. Δυστυχώς τα προγράμματα αυτά σταμάτησαν. Είναι όμορφο, αλλά σε μια φυλακή δε θέλουν να δημιουργείται αναστάτωση και θόρυβος.

Έχει τύχει κάποιες φορές να συναντάω στο δρόμο παιδιά από τις δομές επανένταξης που μεγαλώσανε και έχουν κάνει οικογένεια και με θυμούνται. Είναι πολύ συγκινητικό. Αυτές οι εμπειρίες, μου έχουν μείνει αξέχαστες!

Πες μας πώς ξεκίνησε το πρότζεκτ ”Kabeiria Κabiariana Kassa”. Τι σημαίνει ο τίτλος?

Ο πολυχώρος λέγεται Cassa de Arte Kabeira  και τα κρουστά Kabeiria percussion. Το Κabeiria βγαίνει από τα Kαβήρια μυστήρια της Σαμοθράκης. Ήταν ιδέα της Γιάννας, αλλά μου άρεσε και μένα, γιατί τα κρουστά έχουν την τελετή, το παγανιστικό το πρωτόγονο και μου φάνηκε ότι ταιριάζει.

Το πρότζεκτ που κάναμε την περίοδο της καραντίνας λέγεται  Kabeiria Kabiariana Kassa. Kassa είναι ένας ρυθμός που παίζεται σε αγροτικές δουλειές, για να εμψυχώνει τους αγρότες όταν δουλεύουνε. Έψαξα πώς λέγεται η καραντίνα σε διάφορες χώρες του κόσμου και βρήκα στα σουαχίλι ,στα αφρικάνικα ότι είναι μια λέξη Kabiriana που μοιάζει με το Kabeiria, το όνομα της σχολής. Έτσι ο τίτλος που βάλαμε στο πρώτο βιντεάκι ήταν Kabeiria Kabiariana Kassa και στη δεύτερη βερσιόν ήταν Kabeiria Quarantine Kassa.

Διανύουμε πολύ δύσκολη περίοδο… Τα κρουστά βοηθάνε στην επικοινωνία, αλλά τώρα λόγω της κατάστασης δε μπορείς να έρθεις σε επαφή με τον άνθρωπο. Η τεχνολογία λοιπόν είναι μια πρόκληση!

To προτζεκτ Kabeiria Kabiariana Kassa. μας κράτησε στην περίοδο της καραντίνας σε μια δημιουργική φάση. Αυτές οι δύσκολες στιγμές καμιά φορά ενώνουν πιο πολύ την ομάδα. Κάναμε κάποιες συζητήσεις να δούμε πώς θέλουμε να είναι η σκηνοθεσία. Στην αρχή δεν είχαμε σκεφτεί να βάλουμε αντικείμενα, στη συνέχεια πρότεινα να μην έχουμε μόνο αφρικάνικα κρουστά, αλλά να χρησιμοποιήσουμε και πράγματα από το σπίτι, όπως κατσαρολικά, αντικείμενα από το μπάνιο… Τραβήξαμε ο καθένας τα βιντεάκια του με τα όργανα που ήθελε.

Μας πήρε πολύ χρόνο και είχαμε δυσκολίες, αλλά δεν πτοηθήκαμε. Ένας μαθητής μου ο Ηλίας που ασχολείται με κάτι μουσικά προγράμματα, βοήθησε στο audio editing και ένας φίλος μας ο Δημήτρης έκανε το πρώτο βίντεο μοντάζ.

Tι συμβουλές θα έδινες σε κάποιον που θέλει να γίνει δάσκαλος κρουστών?

Ωραία ιδέα θα έλεγα. Θα τον παρότρυνα. Σίγουρα πρέπει να το αγαπάς, γιατί έχει πολλές δυσκολίες. Όταν το αγαπάς βρίσκεις τη δύναμη να ξεπερνάς τις δυσκολίες. Θέλει μια διαρκή αναζήτηση, να έχεις ανοιχτούς ορίζοντες, να μη μένεις σε μια άποψη. Θέλει διερεύνηση, να βλέπεις όλα τα νέα ρεύματα, να ενημερώνεσαι, γιατί βγαίνουν συνέχεια νέες τεχνικές στη μουσική. Πρέπει να είσαι συνέχεια σε μια εγρήγορση, να εξελίσσεσαι ώστε να μπορείς όλα αυτά μετά να τα μεταφέρεις στους μαθητές σου .

Καλό είναι να έχεις μια γενικότερη ενασχόληση με τη μουσική, όχι μόνο με το ρυθμό και τα κρουστά, μια πιο ευρεία παιδεία για να έχεις μια πιο ολοκληρωμένη μουσική αντίληψη και προσέγγιση. Να έχεις μια μουσικότητα, σαν κρουστός. Είναι σημαντικό να δοκιμάσεις και διάφορα όργανα. Εμένα με βοήθησε που έχω κάνει κιθάρα, φλάουτο, πιάνο και ούτι.

Επίσης να εξερευνήσεις και άλλες κουλτούρες, όπως τα παραδοσιακά κρουστά της Μεσογείου και της Ασίας.  Όλα αυτά σου ανοίγουν τους ορίζοντες, βλέπεις σχέσεις και διαφορές και βρίσκεις ένα τρόπο σαν δάσκαλος να τα ενοποιήσεις.

Ειδικά τα κρουστά επειδή δεν έχουν τη μελωδία, πρέπει να βρεις ένα τρόπο να βγάλεις τη μελωδία που έχουν κρυμμένη μέσα τους. Αυτό είναι δύσκολο να το ανακαλύψεις και σε βοηθάει αν έχεις παίξει και άλλα όργανα. Πρέπει να παίρνεις αναπνοές, το παίξιμο δεν είναι φλάτ. Τα κρουστά είναι εύκολα στο παίξιμο και καμιά φορά κάποιοι αυτοδίδακτοι τα κακοποιούνε. Είναι δύσκολο όργανο και θέλει ένα σεβασμό, μια αφοσίωση και μια μελέτη.

Γιώργο σε ευχαριστούμε πολύ που μοιράστηκες μαζί μας  ιστορίες από το όμορφο μουσικό σου ταξίδι…

Εγώ θα κλείσω με το να σε προσκαλέσω να παίξεις μαζί μας.

Ναι τα θέλω πάρα πολύ και ειδικά στη φύση!